Spór o małżeństwo

Czy małżeństwo jest najlepszym kontekstem aktywności seksualnej?

Określenie „najlepszy kontekst” w związku z relacją małżeństwa do aktywności seksualnej można oddać kilkom innymi terminami: „właściwe ramy”, „kryterium oceny”, „podstawowa wartość” . Używając tych terminów możemy wyrazić kwestię sporną w ten sposób:

Czy aktywność seksualna w ramach małżeństwa jest bardziej wartościowa niż poza jego ramami?
Czy małżeństwo – więź miłości poświadczona przysięgą - stanowi kryterium oceny aktywności seksualnej?
Czy małżeństwo – więź miłości poświadczona przysięgą – powinno być podstawową wartością w ukierunkowaniu aktywności seksualnej?

Można kwestię sporną wyrazić jeszcze inaczej: Czy inicjacja seksualna powinna mieć miejsce dopiero po ślubie?

Kliknij na jedną z odpowiedzi poniżej by wyświetlić argumenty i kontrargumenty

Tak! Małżeństwo jest najlepszym kontekstem aktywności seksualnej

Nie! Małżeństwo nie jest najlepszym kontekstem aktywności seksualnej

Tak! Małżeństwo jest najlepszym kontekstem aktywności seksualnej

Opis stanowiska

Aktywność seksualna powinna być realizowana w małżeństwie, jako wyraz miłości małżeńskiej. Miłość małżeńska to najlepszy i normatywny kontekst aktywności seksualnej, jej podstawowa rama, kryterium oceny, wartość, na którą seksualność winna być ukierunkowana. Miłość małżeńska powinna być najważniejszym punktem odniesienia całej sfery seksualnej człowieka. Aktywność seksualna winna być podporządkowana dobru małżeństwa i otwarta na potomstwo.

Małżeństwo i rodzina to wyznaczenie granic, w których aktywność seksualna powinna się zamknąć, poza które nie powinna wychodzić. Aktywność ta powinna być w obrębie małżeństwa - ma służyć więzi miłości małżonków oraz prokreacji, czyli przyszłości rodziny. Dlatego też trzeba podporządkować sferę seksualną wartości miłości małżeńskiej i rodziny, trzeba panować nad impulsami seksualnymi.

Wszelka aktywność seksualna poza ramami miłości małżeńskiej jest „wyrwana z kontekstu”. Jeśli seks nie służy więzi małżeńskiej i płodności, to jest czymś niewłaściwym, złym, nie do zaakceptowania.

Przykład z edukacji

W polskiej szkole jest realizowany przedmiot Wychowanie do życia w rodzinie. Aktywność seksualna jest tu ukazywana w normatywnym kontekście miłości małżeńskiej i otwartości na poczęcie dziecka.

Argumenty Rozwiń

Kontrargumenty Rozwiń

Argumenty

Ze znaczenia przysięgi miłości małżeńskiej

Istotą małżeństwa jest wola mężczyzny i kobiety – mocne postanowienie poświadczone przysięgą – o wspólnym życiu, miłości, wierności, o wspólnym byciu w dobrej i złej doli, w zdrowiu i w chorobie, o wspólnej wędrówce przez całe życie. Postanowienie obejmująca także zgodę na współżycie seksualne przez wspólnie przeżywane lata. Postanowienie aktualizowane w konkretnych sytuacjach małżeńskiego życia. Przysięga miłości małżeńskiej to jest właściwy kontekst aktywności seksualnej. To jest właściwa rama dla seksu.

Aktywność seksualna poza ramą małżeństwa może być wyrazem miłości niedojrzałej, opartej tylko na emocjach, niezdolnej do podjęcia odpowiedzialności za drugiego człowieka na całe życie.

Aktywność seksualna poza ramą małżeństwa może być także poszukiwaniem tylko i wyłącznie przyjemności – bez żadnego związku z miłością.

Kontrargumenty

Ze znaczenia uczucia miłości

Do podjęcia aktywności seksualnej wystarczy uczucie, które łączy dwie osoby. Nie potrzeba do tego małżeństwa. To może być jeden z dalszych etapów dla związku, ale na pewno nie warunek inicjacji seksualnej dla osób, które połączone są uczuciem.

Z małżeństwa jako przeszkody w czerpaniu z seksu przyjemności

Małżeństwo to niepotrzebne granice dla seksu, to krępujące go karby i więzy.

Seks nie musi być wyrazem miłości – może to być zabawa, przyjemność, przygoda. Trzeba w seksualności odrzucić wszelkie ograniczenia związane z małżeństwem i rodziną.

Argumenty

Z najlepszego kontekstu dla potomstwa

Aktywność seksualna może przynieść jako swój skutek pojawienie się dzieci. Najlepszym środowiskiem wzrostu i rozwoju dzieci jest rodzina tworzona przez kochających się rodziców.

Kontrargumenty

Z możliwości oddzielenia seksualności od płodności

Aktywność seksualną można łatwo oddzielić od płodności. Sposobem na to są środki antykoncepcyjne. Chronią one przed pojawieniem się dziecka. Seks powinien być bezpieczny, tak, aby w jego wyniku nie pojawiły się dzieci. Unika się wtedy różnych niepotrzebnych komplikacji.

Argumenty

Z pozytywnych skutków dla kobiet

Seks w kontekście małżeńtwa daje poczucie bezpieczeństwa kobietom.

Seks oderwany od kontekstu małżeństwa jest źródłem wielu dramatów i trudnego losu kobiet - szczególnie samotnych matek.

M. Eberstadt, Adam i Ewa po pigułce. Paradoksy rewolucji seksualnej, Kraków 2019.

Kontrargumenty

Z możliwości jakie daje antykoncepcja i aborcja

Kobiety powinny stosować środki antykoncepcyjne, a w ostateczności decydować się na aborcję żeby uniknąć niechcianego macierzyństwa, a niechcianym dzieciom oszczędzić trudnego losu.

Argumenty

Z rozwoju postawy odpowiedzialności u mężczyzn

Seks w kontekście małżeństwa pomaga mężczyznom w rozwoju postawy odpowiedzialności za kobietę i potomstwo.

Seks poza kontekstem małżeństwa stwarza niebezpieczeństwo, że będą się oni wtedy koncentrować na przyjemności seksualnej jednocześnie unikając trwałego związku i wzięcia na siebie odpowiedzialności za kobietę i potomstwo.

Por. M. Eberstadt, Adam i Ewa po pigułce. Paradoksy rewolucji seksualnej, Kraków 2019.

Kontrargumenty

Z seksu, który jest dla przyjemności, a nie dla odpowiedzialności

I kobiety i mężczyźni powinni czerpać przyjemność z seksu. Do tego niepotrzebne są trwałe związki czy branie za siebie odpowiedzialności. Tym, co wystarczy jest świadoma zgoda obu stron na podjęcie aktywności seksualnej.

Argumenty

Z niebezpieczeńtwa wykorzystania seksualnego poza kontekstem małżeństwa

Seks oderwany od kontekstu przysięgi miłości małżeńskiej może prowadzić do sytuacji, w których jedna ze stron może zostać porzucona. Może mieć wtedy poczucie, że została wykorzystana, potraktowana instrumentalnie.

Kontrargumenty

Z potrzeby świadomej zgody na seks

Obie strony powinny świadomie wyrażać zgodę na seks, uwzględniając taki warunek tej zgody jak szacunek dla siebie. Wtedy uniknie się wykorzystania i instrumentalnego potraktowania.

Argumenty

Z negatywnych skutków społecznych seksu pozamałzeńskiego

Seks oderwany od małżeństwa prowadzi do wzrostu skali takich zjawisk w społeczeństwie jak aborcja, choroby przenoszone drogą płciową (w tym AIDS/HIV).

Kontrargumenty

Z innego spojrzenia na skutki społeczne aktywności seksualnej

Aborcja nie jest negatywnym zjawiskiem, a prawem człowieka.

Z chorobami przenoszonymi drogą płciową trzeba walczyć, szukać skutecznych leków.

Argumenty

Z upadku państw w wyniku rosnącej skali swobody seksualnej

Wielu autorów, m. in. P. Sorokin, wskazuje na upadek silnych wcześniej państw, czy wręcz imperiów, z powodu rozkładu małżeństwa i rodziny. Rosnąca skala aktywności seksualnej poza kontekstem małżeństwa i skoncentrowanej wyłącznie na przyjemności osłabia bowiem stabilność struktur społecznych..

Por. P. Sorokin, Amerykańska rewolucja seksualna, Wrocław 2020

Kontrargumenty

Ze znaczenia indywidualnego szczęścia

W poszukiwaniu szczęścia nie powinno się brać pod uwagę czegoś takiego jak rozwój czy upadek państw.

Nie! Małżeństwo nie jest najlepszym kontekstem aktywności seksualnej

Opis stanowiska

W radykalnej wersji tego stanowiska małżeństwo nie ma żadnego specjalnego znaczenia w sferze seksualności. Nie ma – i nie powinno być - żadnego związku miedzy tymi dwoma rzeczywistościami. Wzgląd na małżeństwo deformuje seksualność. To karby nałożone na seksualność niszczące jej piękno i związaną z tym przyjemność. Seksualność należy oderwać od jakichkolwiek związków z małżeństwem, uwolnić z jego ram. Należy to uczynić, bo jedynym właściwym kontekstem seksualności jest przyjemność. Przyjemność - to jedyna rama aktywności seksualnej, jedyne kryterium jej oceny, jej podstawowa wartość. Wszelka aktywność seksualna jest akceptowalna jeśli sprawia przyjemność. Relacje seksualne mogą mieć więc dowolny kształt, o ile daje to przyjemność. Nieakceptowalny seks jest tylko wtedy, jeśli przyjemność jest zniszczona przez brak zgody czyli gwałt. Masturbacja, korzystanie z pornografii czy prostytucja (praca seksualna) są jak najbardziej wartościową aktywnością seksualną. Nie ma tu żadnej potrzeby rozwijania umiejętności panowania nad sobą, panowania nad impulsami seksualnymi. Wręcz odwrotnie – należy iść za tymi impulsami, bo one wskazują dobry kierunek poszukiwania przyjemności.

Najczęściej stanowisko to jest wyrażane w formie pośredniej i mniej radykalnej. Kiedy mówi się o seksie w ogóle nie wspomina się o małżeństwie i dzieciach. Jest to całkowicie pominięte. Nie ma słów „mąż” i „żona”, a tylko „partnerzy”. Nie pojawiają się też słowa „ojciec” i „matka” czy „dziecko” (w znaczeniu owocu aktywności seksualnej). Takie pominięcie i przemilczenie małżeństwa i rodziny niesie przekaz, że te rzeczywistości nie mają żadnego znaczenia dla ludzkiej seksualności, że w żaden sposób się z seksem nie wiążą, że seks to coś z zupełnie innego obszaru niż małżeństwo i rodzina.

Przykład z publikacji naukowych

Prof. J. Kochanowski przedstawia model seksu poza kontekstem małżeństwa w następujący sposób:

„Seks jest wspaniałym, wzbogacającym doświadczeniem przyjemności, obejmującym niemal nieskończony repertuar zachowań, od wielorakich technik samozaspokojenia, przez seks z dwiema lub więcej osobami w niezliczonych konfiguracjach płci, pozycji, miejsc, czasów, rekwizytów itp., po bardzo rozbudowane i wymyślne spektakle, gdzie erotyzm jest tylko jednym z elementów, jak na przykład te związane z praktykami BDSM. Seks może być wyrazem głębokiej więzi emocjonalnej, może być wzbogaceniem relacji przyjacielskich, może być też po prostu miłym sposobem spędzania czasu ze znajomymi lub nieznajomymi. Seks jest zabawą: zdrową, radosną i dostępną dla każdego”.

Użyty w tym opisie modelu seksualności termin „BDSM” Kochanowski wyjaśnia tak: „BDSM (od ang. bondage, discipline/domination, submission/sadism, masochism, czyli wiązanie, dyscyplina/dominacja, uległość/sadyzm, masochizm) to szerokie spektrum zachowań seksualnych związane z tzw. odgrywaniem ról, w których jedna strona odgrywa rolę dominującą, a druga podporządkowaną. Zachowania te mogą, ale nie muszą wiązać się z różnego typu fetyszyzmami, akceptowanym zadawaniem bólu; upokorzeniem itp. Zawsze przebiegają za zgodą i pod kontrolą obu stron”.

J. Kochanowski, Socjologia seksualności. Marginesy, Warszawa 2013, s. 7-8.

Przykład z edukacji

W Standardach edukacji seksualnej w Europie (zwanymi najczęściej Standardami WHO) kryterium oceny aktywności seksualnej jest zgoda stron. Wskazują na to dwa kluczowe zalecenia:

Pierwsze dotyczy tego, że dzieciom od 6 roku życia winno się pomagać w rozwijaniu zrozumienia pojęcia „akceptowalne współżycie/seks” (odbywany za zgodą obu osób, dobrowolny, równy, stosowny do wieku i kontekstu, zapewniający szacunek dla samego siebie)”.
Drugie zalecenie dotyczy tego, że dzieci od 12 roku życia należy nauczyć „negocjowania przyjemnego i bezpiecznego seksu”.

Tak rozumiana aktywność seksualna jest całkowicie oderwana od małżeństwa, trwałej miłości, wzajemnej przysięgi. Jest też oderwana nawet od przelotnego uczucia, bo wystarczy wynegocjowana zgoda, przyjemność i „zabezpieczenie” przed poczęciem. Nie ma tu także wskazanych żadnych granic wiekowych – nie ma wskazania granicy 15 lat jako tak zwanego „wieku zgody” w polskim prawie.

W dokumencie tym są nieobecne takie słowa jak „mąż” i „żona”. Nie ma słowa „dziecko” w kontekście skutków aktywności seksualnej („dzieckiem” jest tu tylko uczestnik zajęć z edukacji seksualnej).

Standardy edukacji seksualnej w Europie
https://spunk.pl/wp-content/uploads/2013/03/WHO_BZgA_Standardy_edukacji_seksualnej.pdf

Edukację seksualną w oparciu o Standardy WHO próbowano wprowadzić do polskiej szkoły w latach 2013-2014. Kilka środowisk politycznych przygotowało projekt ustawy, wedle której edukacja ta miała być obowiązkowa – rodzice według tego projektu nie mieliby prawa nie posyłać swoich dzieci na tego typu zajęcia.

Druk sejmowy 1298
https://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/druk.xsp?nr=1298

Władze samorządowe kilku polskich miast deklarują wprowadzenie do szkół materiałów edukacyjnych opartych na Standardach WHO.

Deklaracja: Warszawska Polityka Miejska Na Rzecz Społeczności LGBT+
https://mnw.org.pl/app/uploads/2019/02/warszawska-deklaracja-lgbt.pdf

Przykład z popkultury

W filmach i popularnej literaturze dominuje obraz aktywności seksualnej zupełnie poza kontekstem rodziny – bez związku z małżeństwem i z faktem, że owocem aktywności seksualnej może być poczęcie dziecka.

Argumenty Rozwiń

Kontrargumenty Rozwiń

Argumenty

Z przyjemności jako najwyższej wartości

Przyjemność jest najważniejszą wartością dla człowieka. Seks temu właśnie służy, jest dla przyjemności. Przyjemność seksualna nie powinna być niczym skrepowana.

Kontrargumenty

Z niszczenia miłości przez przyjemność

Tam, gdzie zwycięża przyjemność tam umiera miłość. Traktowanie przyjemności jako głównego celu aktywności seksualnej jest bowiem instrumentalnym traktowaniem człowieka. A to jest przeciwieństwem miłości. Nie chodzi tu o negowanie miejsca przyjemności w aktywności seksualnej, ale o to, aby była ona podporządkowana miłości. Miłości rozumianej jako trwała postawa wyrażająca się w zobowiązaniu i przysiędze wobec drugiej osoby., oraz odpowiedzialności za dziecko, które może być owocem aktywności seksualnej.

Por. K. Wojtyła, Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1982

Z wyższości zasady rzeczywistości nad zasadą przyjemności

Według Z. Freuda człowiek może się w życiu kierować albo zasadą przyjemności albo zasadą rzeczywistości. Kierowanie się zasadą przyjemności jest według Freuda objawem niedojrzałości.

Z wyższości wartości małżeństwa i rodziny

Miłość małżeńska i płodność nadaje właściwą miarę seksualności człowieka. Jest to rama całościowa. Wtedy wszystko ma swoje miejsce – i miłość, i seksualność, i przyjemność. Przyjemność jako rama seksualności jest jednostronnym wyolbrzymieniem jednego tylko aspektu seksualności i oderwaniem go od pozostałych aspektów.

Argumenty

Z małżeństwa i rodziny jako niewoli seksu

Małżeństwo i rodzina to skrępowanie i przeszkoda w poszukiwaniu przyjemności seksualnej. Normy moralne chroniące małżeństwo i rodzinę to blokada i zniewolenie pragnień seksualnych, to „opresja normatywna” czy wręcz „inkwizycja” wobec pragnień seksualnych.

Kontrargumenty

Z postawienia wyżej przyjemności nad miłość

Zobowiązania związane z rodziną, z miłością małżeńska i rodzicielską mogą być traktowane jako niewola tylko z perspektywy rozumienia seksu wyłącznie w kategoriach przyjemności. Przy takim rozumieniu rodzina i związane z tym zobowiązania staje się „pętami” w poszukiwaniu niekrępowanego seksu. Osoby w rodzinie są wtedy widziane jako przeszkoda w dążeniu do „samorealizacji przyjemnościowej”. Nie liczy się już miłość rodzinna, ale wyłącznie przyjemność.

Argumenty

Z wystarczającej zgody partnerów do „akceptowalnego seksu”

Dla podjęcia współżycia seksualnego wystarczy jednorazowa, sytuacyjna zgoda. Decyzja najlepiej jakoś udokumentowana, aby można było w razie czego udowodnić, że nie było wymuszenia, że nie było gwałtu. Jest to chwilowa zgoda na współżycie seksualne niekoniecznie w kontekście jakiegokolwiek nawet uczucia (choć może ono mieć miejsce). Zgoda, która powinna być udzielana przy każdej kolejnej próbie podjęcia współżycia seksualnego w kolejnych, następujących po sobie związkach. Niepotrzebna jest do tego zgoda „całościowa” w postaci przysięgi małżeńskiej, złożonej na stałe jednej osobie i to w sposób zobowiązujący.

Kontrargumenty

Z wyższości przysięgi małżeńskiej nad jednorazową zgodą na seks

Jeśli porównać ideę przysięgi małżeńskiej z ideą jednorazowej zgody na współżycie seksualne to można dostrzec wiele różnić świadczących o wyższości przysięgi małżeńskiej:

różnica w traktowanie drugiego człowieka: z jednej strony z szacunkiem i miłością z drugiej instrumentalnie, wyłącznie jako źródła chwilowej przyjemności
różnica w wizji seksu: z jednej strony seks ma wyrażać miłość i być elementem wspólnego życia, z drugiej seks ma wyrażać wyłącznie przyjemność bez żadnych zobowiązań
różnica w wizji człowieka: z jednej strony ktoś kto się do czego zobowiązuje i to w perspektywie całego życia, z drugiej ktoś zdolny tylko do decyzji w danym momencie, niezdolny do zobowiązania na całe życie

Idea jednorazowej zgody na seks jest wyrazem przekonania, że nie istnieje prawdziwa miłość między mężczyzna i kobieta, nie miłość nie może być trwała, że seks nie może być wyrazem czegoś innego niż tylko poszukiwanie przyjemności.