Kobiecość i męskość jako tożsamość seksualna są efektem społecznego urabiania, społecznej presji. Rodzimy się bez płci, jako swoista biała karta. Od momentu narodzenia społeczeństwo narzuca nam swoją binarną interpretację, składająca się wyłącznie z dwu niezmiennych elementów: bycie kobieta i bycie mężczyzną. To społeczeństwo narzuca nam przekonanie, że jesteśmy kobietami i mężczyznami. Zaczyna się to od pierwszych słów po urodzeniu – „to chłopiec!” czy ‘to dziewczynka!”. Potem to urabianie jest kontynuowane przez dobór zabawek, dobór kolorów do pokoju dzieci. Kobiecość i męskość są skutkiem takiego wieloletniego zniewalania. Ktoś, kto uważa się za kobietę, kto to akceptuje, jest niewolnikiem – i najczęściej w ogóle o tym nie wie. Tak samo niewolnikiem jest ktoś, kto uważa się za mężczyznę. Wolność polega na tym, że człowiek zrzuci z siebie, narzuconą mu tożsamość płciową jako kobiety albo jako mężczyzny.
Jacek Kochanowski: „Polityka wiążąca się z wiedzą wypracowywaną w ramach queer studies umożliwia osiągnięcie celu strategicznego: dekonstrukcję i destabilizację kategorii płci i seksualności, a co za tym idzie, destrukcję opartego na tych kategoriach systemu stratyfikacji społecznej, z jego wykluczeniami i jego przemocą. Jest to cel dalekosiężny i o wiele bardziej doniosły niż doraźne sukcesy taktyczne, ale tylko on prowadzić może do uwolnienia naszych ciał i pragnień z opresji normatywnej, co jest zasadniczym przedmiotem zabiegów polityki queer. (…)
Płeć jest performatywnym konstruktem społecznym, ale jest także wytworem mechanizmów heteronormatywnych, ustanawiających ład obowiązkowego hetero-seksualizmu. Nie tylko chodzi o to, że nasze ciała są opisywane jako męskie lub kobiece, bowiem ustanawiani jesteśmy jako „mężczyźni, którzy pożądają kobiet” oraz „kobiety, które są obiektem męskiego pożądania”. Nasza (wytworzona) seksualność determinuje sposób, w jaki konstruowana jest nasza (wytworzona) płeć, zaś normy płci determinują nasze pożądanie i sposoby jego realizacji. Perspektywa queer oferuje nowy sposób analizowania problematyki płci i seksualności, ujawniając procedury normatywnej przemocy, które wiążą się z wytwarzaniem tych instancji. Dzięki temu queer studies oferują nowe spojrzenia na wszelkie działające w naszej codzienności, na powierzchniach naszych ciał dyskretne i rozproszone procesy normatywnej konkwisty, stając się w ten sposób podstawą nowej teorii społecznej. (…)
Poststrukturalizm dostarcza teorii queer niezbędnych narzędzi analitycznych do wykazania, że wszystkie rzekomo stabilne kategorie tożsamościowe, w tym kategorie płci i seksualności, są arbitralnie wytworzonymi symulacjami, których podstawowym celem jest blokowanie naszych pragnień i związanych z nimi działań w normatywnie określonych granicach. Nie istnieje nic takiego, jak stabilna płeć czy stabilna seksualność: są to tylko normatywne kategorie przemocy, których zadaniem jest ograniczenie radykalnie zróżnicowanie pragnień, możliwych stylizacji ciała, potencjalnych trajektorii biograficznych, ograniczenie nieskończonej wielości wytwarzanych znaczeń. (…)
To zatem przede wszystkim owe domknięte, normatywne kategorie tożsamościowe, rozumiane – w odwołaniu do teorii Michela Foucault – jako kategorie wiedzy/władzy, są podstawowymi narzędziami przemocy (…)
Teoria queer oznacza (…) kres złudzenia stabilnych i jednoznacznych kategorii normatywnych, w tym kategorii płci i seksualności, oraz krytykę opartych na tym złudzeniu narracji politycznych i teoretycznych. (…)
Chodzi nam o współtworzenie wiedzy/oporu, która może być następnie przekładana na indywidualne i wspólne strategie politycznego sprzeciwu wobec przemocy powiązanej z wymuszaniem obowiązkowej heteroseksualności oraz poprawnego odgrywania płci. Chodzi o budowanie wielogłosowej, polilogicznej wiedzy, która będzie nas wspomagać w drodze ku wolności. (…)
Jak wskazuje m.in. Richard Rorty, nie ma dla nauki bardziej wzniosłego celu niż walka z przemocą i cierpieniem. To dlatego queer studies to wiedza/opor, to nie tylko akademicka perspektywa badań naukowych, ale także powiązana z nią praktyka polityczna: praktyka ujawniania tego, co skazane na niewidzialność, czynienia słyszalnym tych wszystkich, których głos jest skutecznie wymazywany ze sfery publicznej debaty. (…)
Łączy nas cel: otwarte, sprawiedliwe, zróżnicowane społeczeństwo, gdzie odmienność jest przedmiotem szacunku i afirmacji. Społeczeństwo wyleczone z totalitarnych ciągot do czynienia wszystkich takimi samymi. Społeczeństwo otwartej różnicy, a nie zamkniętej tożsamości”.
J. Kochanowski, Queer Studies – wprowadzenie, s. 7-26
W: Queer Studies. Podręcznik kursu,
red. J. Kochanowski, M. Abramowicz, R. Biedroń
https://kph.org.pl/publikacje/queerstudies_podrecznik.pdf
Projekt dofinansowany przez
