Ogólną zasadą w związku z tematyką sporów kulturowych winno być to, aby przedwcześnie nie wprowadzać dzieci w tematy związane z kontrowersjami świata dorosłych.
Jeśli jednak wielu uczniów w danej klasie już zetknęło się ze spornymi poglądami, wokół których toczą się spory kulturowe, to nauczyciel, który chce podjąć z uczniami tę tematykę staje przed decyzją, jak szeroka ma być rama myślowa zajęć tych zajęć.
Jedna z możliwości jest taka, że zajęcia będą skoncentrowane tylko na jednej stronie sporu. Wtedy ramą myślową zajęć nie jest cały spór, a tylko jego fragment. To podejście może mieć kilka wariantów.
-
Pokazanie uczniom tylko tego stanowiska, które jest nauczycielowi bliskie. Wtedy ramę myślową takich zajęć można określić jako „promocja pewnego stanowiska ideowego”. Wtedy, w zależności od poglądów nauczyciela, może to być promocja stanowiska jednej lub drugiej strony sporu. Nauczyciel przedstawia tylko to do czego chce przekonać i pomija alternatywę
-
Pokazanie uczniom tylko tego stanowiska, które nauczyciel odrzuca. Wtedy ramę myślową takich zajęć można określić jako „obrona przed zagrożeniem”. Jest to koncentracja na krytyce stanowiska, z którym nauczyciel się nie zgadza. Nauczyciel przedstawia tylko to, co neguje, przed czym chce uczniów przestrzec i co uważa za zagrożenie.
Wydaje się jednak, że jeśli uczniowie już w jakimś stopniu już zostali wciągnięci w spory kulturowe, już zaczynają wstępnie formułować swoje zdanie w tych sprawach to właściwą rama myślową zajęć powinno być pokazanie obydwu spornych stanowisk. Wtedy mają oni całościowy obraz, widzą konkurujące ze sobą stanowiska, pokazuje wiedzą, że są alternatywne odpowiedzi na kwestie sporne. To jest wyjście poza jednostronne prezentacje i zawężone ujęcie tematyki. Tu ramą myślową zajęć jest „spór kulturowy”, a nie „promocja stanowiska ideowego” czy „obrona przed zagrożeniem”. Nie rozmawiamy o samym tradycyjnym spojrzeniu na małżeństwo, rodzinę, płeć czy tolerancję, ale rozmawiamy też, jaka jest alternatywa podważenia tradycyjnych wzorców w tych obszarach. Nie rozmawiamy tylko o ideach, które podważają dotychczasowy ład i porządek społeczny, ale rozmawiamy także jaka jest wobec tych idei alternatywa.
Jest to zarysowanie dużo szerszego pola poszukiwań i dyskusji. To nie jest za i przeciw jednemu stanowisku, ale tu kontrowersja dotyczy samych stanowisk. Zestawione razem, ustawione w ramie sporu stanowiska te stają się bardziej klarowne. Nauczyciel wprowadza w ten sposób dysonans poznawczy u uczniów. Kiedy pojawia się dysonans poznawczy to jest to wybicie z pewnych pozornych oczywistości i z dotychczasowych ram myślenia. Rodzi się niepokój, bo nie wiadomo, gdzie jest prawda. Trzeba rozstrzygnąć, po której stronie jest racja. Na początek jednak brakuje wystarczających danych do tego rozstrzygnięcia. Żeby to zrobić trzeba się bliżej przyjrzeć obydwu stanowiskom i argumentom. Trzeba zacząć myśleć i analizować sytuację. To pobudza ciekawość i daje energię do poszukiwań.
Dopóki te stanowiska nie były wyraźnie zestawione mogły niejako istnieć obok siebie, być traktowane jako uzupełniające. Dopiero gdy są zestawione razem, w opozycji wobec siebie, widać wyraźnie, że są to alternatywne i wykluczające się odpowiedzi. Takie wyraźne zestawienie spornych stanowisk wymusza samo przez się konieczność opowiedzenia się po jednej ze stron.
Tematem nie powinna być więc np. wyłącznie genderowa (kulturowa) koncepcja płci czy koncepcja płci naturalna (biologiczna). Tematem powinno być zagadnienie dużo szersze, czyli spór o płeć. W takiej szerokiej ramie myślowej płeć jest miejsce dla analizy zagadnienia płci rozumianej naturalnie (dwie płci: męska i kobieca) i genderowo (wyjście poza binarność płci i z dziesiątkami opcji). Jest miejsce do oceny argumentów wysuwanych w obronie obydwu spornych stanowisk i do oceny pojawiających się kontrargumentów.
Można to zalecenie podsumować tak: nadaj zajęciom odpowiednio szeroką ramę, żeby objęła ona cały spór, a nie tylko jego fragment. Nie koncentruj się jednostronnie na fragmencie tego sporu. Zderz ze sobą sporne stanowiska
