Stawianie uczniom pytań podczas zajęć jest ważne z kilku względów.
-
Dobrze postawione pytania pobudzają uczniów do samodzielnego myślenia, wymagają podjęcia przez nich pewnego wysiłku, sprawiają, że uczniowie z biernych słuchaczy wchodzą w rolę aktywnych podmiotów poszukujących rozwiązania problemu.
-
Praktyczne doświadczenie, ale także ustalenia psychologii wskazują na to, że ten, kto zadaje pytania ma większy wpływ na przebieg komunikacji niż ten, kto formułuje tezy.
-
Na kluczową rolę pytań wskazują inspiracje niniejszego modelu. Odpowiednio dobrane pytania są podstawą metodyki prowadzenia rozmów przez Sokratesa. Stawianie pytań to w negocjacyjnym jujitsu coś innego niż atak na stanowisko drugiej strony czy też obrona własnego stanowiska
Oparcie zajęć na pytaniach stawianych uczniom, a nie na gotowych tezach, oznacza że zajęcia te nie mają formy wykładowej, ale znacząca rolę ogrywa w nich aktywność uczniów.
Można wskazać trzy rodzaje pytań, jakie należy podstawić uczniom podczas tego typu zajęć.
-
Pytanie główne. Jest to pytanie postawione małym grupom, pytanie które ukierunkowuje ich pracę na poszukiwanie odpowiedzi. Jest to pytanie, które wymaga wspólnej pracy i podjęcia wysiłku poszukiwań.
-
Pytania do refleksji na forum ogólnym. Po zakończeniu pracy w małych grupach i po prezentacji efektów ich poszukiwań trzeba pobudzić uczniów do refleksji. Ta rolę pełnią pytania, które nauczyciel stawia na forum ogólnym i zachęca chętne osoby do wypowiedzi. Ta refleksja uczniów ma uporządkować i pogłębić, to co udało się im znaleźć podczas pracy w grupach. Może ona też przybrać charakter polemik, jako że odpowiedzi grup mogą się między sobą różnić.
-
Pytanie podczas ostatniego słowa nauczyciela, zamykającego całe zajęcia. Tu może się pojawić pytanie o osobiste stanowisko uczniów – pytanie nie do odpowiedzi na forum ogólnym, ale do osobistego przemyślenia.
W ten sposób wyłaniają się trzy elementy struktury takich zajęć: „aktywizacja” (praca w grupach), „refleksja”, „przesłanie”. Jeśli do tego dodamy jeszcze „wprowadzenie”, to będą to już wszystkie główne punkty w przebiegu zajęć.
W jaki sposób przygotować te pytania?
Każde zajęcia powinny mieć swoją myśl przewodnią. Zrozumienie tej myśli, jej zapamiętanie i określenie przez uczniów swojego stosunku do niej – to cel zajęć. Pytania należy więc formułować tak, aby pobudzały uczniów do odkrywania tej myśli oraz do formułowania swojego zdania na jej temat.
